Credit Suisse (CS) schudt op haar grondvesten en veroorzaakt aardschokken op financiële markten, nadat de bank van Zwitserse origine de afgelopen jaren geplaagd werd door schandalen en chaos. In 2021 verloor CS miljarden bij Greensill Capital en Archegos. Een groot deel van deze verliezen bleken cliënten in hun portefeuille te hebben. De bank bleek ook betrokken bij een groot schandaal en omkoping in Mozambique, het Tuna Bond-schandaal. Dit leverde een boete van € 0,5 miljard op, maar het legde ook bloot dat de interne compliance processen bij CS faalden. Enorme verliezen werden geleden, vertrouwen werd diep geschaad en de balans moest worden versterkt. De koers van het aandeel CS gleed verder weg. Ondertussen begon de rente op de kapitaalmarkt te stijgen, hetgeen verdere druk op de balans van de bank legde. Eerder deze maand kwam de koersval in een stroomversnelling nadat de publicatie van cijfers werd uitgesteld en een grootaandeelhouder zijn belang verkocht op een ogenschijnlijke bodem. Kan CS overleven of is er een Lehman 2.0 in wording?
![\"Credit](\"https://mercuriusvermogensbeheer.nl/wp-content/uploads/2023/03/20230318-CS.jpg\")
Credibility Suisse
De problemen bij CS zijn gigantisch en niet op zichzelf. In de VS zijn verschillende regionale banken in de problemen. Met de Grote Financiële Crisis nog vers in het geheugen weten beleggers dat de problemen van banken vaak veel dieper zitten. Alleen met hard ingrijpen om zo het vertrouwen te herstellen is de stabiliteit in het financiële systeem te waarborgen. In het geval van CS gaat het niet alleen om het vertrouwen in CS maar ook in Zwitserland zelf, het baken van stabiliteit in deze tumultvolle wereld. Er staat veel op het spel, CS is immers too big to fail, het besmettingsrisico is alom, maar ook de reputatie van Zwitserland staat op het spel. Een injectie van liquiditeit is onvoldoende. Een toekomst als zelfstandige bank lijkt onhaalbaar, maar falen (failliet gaan) is geen optie. Wat moet er gebeuren om een Lehman 2.0 te voorkomen?
Gedwongen Huwelijk
CS is een wereldwijde bank en vormt een systeemrisico (kleine banken vormen ook een systeemrisico en moeten daarom beter gereguleerd worden). Zoals in eerdere bankencrises speelt de toezichthouder en de centrale bank in het \”thuisland\” een leidende rol. Maar in het geval van CS en Zwitserland is dat een probleem. Het balanstotaal van een wereldwijde bank als CS is enorm en zo groot dat het ook de kredietwaardigheid van het land in gevaar kan brengen. Tegelijkertijd heeft de centrale bank alleen zeggenschap over de financiële instellingen in dat land. En dus is er maar één partij die CS kan helpen: UBS. Vrijwillig of niet, de bank onder leiding van de Nederlander Ralph Hamers heeft geen keuze. En het huwelijk moet snel gesloten worden, want de financiële markt is genadeloos. Als er komende maandag geen harde backstop is, dan is de kans groot dat CS komende week ten onder gaat. De ondergang van Lehman Brothers zou daarbij kinderspel zijn.
Huwelijkse voorwaarden
Dit weekend wordt er non-stop gewerkt aan een oplossing. Daar waar zowel CS als United Bank of Switzerland (UBS) donderdag nog aangaf niet te willen fuseren, lijkt dat wel de enige oplossing. En dus moet de 56 jarige Nederlander uit Simpelveld die de leiding heeft over UBS, aan de bak. Ralph Hamers moet samen met de Zwitserse toezichthouder Finma en de centrale bank SNB de oplossing opstellen. Zijn ervaring bij ING komt nu goed van pas. Hoe de oplossing eruit zal zien is speculeren, maar vooruit: ik zal u mijn inschatting geven:
- De aandeelhouders van CS komen buiten spel, verliezen stemrecht en waarde;
- CS wordt opgesplitst, geografisch en naar risico;
- Kroonjuwelen worden aan derden verkocht, lokale divisies worden verkocht;
- CS wordt ontgift, slechte onderdelen in een \”bad\” bank gezet die wordt overgenomen door de SNB.
Hamers zal proberen om UBS zoveel mogelijk uit de wind te houden, maar zal wel onderdeel van de oplossing moeten zijn. Met een balanstotaal dat ruim 2 maal zo groot is als dat van CS is hij in staat om CS te steunen. Daarbij heeft hij garanties van de SNB nodig dat zij de giftige leningen overnemen en afwikkelen.
Een andere mogelijkheid is de nationalisatie van CS, waarbij UBS geen directe belangen neemt, maar wel een belangrijke adviserende rol krijgt. In beide gevallen wordt CS ontmanteld.
Systeemrisico
Dat de hele situatie een besmettingsgevaar vormt is duidelijk. Financiële waarden die vorig jaar nog een veilige haven leken in een periode van stijgende rente, zijn nu het epicentrum van de bevingen op de markt. Technologiebedrijven met sterke balansen én goede winstgevendheid fungeren als veilige haven. Het spiegelbeeld van een jaar geleden, maar dat we liever in transparante techbedrijven beleggen en banken met ondoorzichtige risico\’s mijden komt nu op z\’n plek terecht. Toch is de situatie bij banken een voorbode van mindere tijden in de economie.
Niet alleen bij CS zullen de risico\’s moeten worden afgebouwd. Ook andere financiële instellingen liggen onder het vergrootglas. En dat zal vergaande gevolgen hebben voor de rest van de economie. Beleningspercentages zullen omlaag gaan, waardes van onderpand zullen neerwaarts worden aangepast, moeilijke leningen niet langer verlengd. En daarmee krijgen centrale bankiers naast de moeilijke taak om het financiële systeem te stabiliseren, hulp bij het bestrijden van inflatie. De economie zal op z\’n best in een lager tempo groeien, mogelijk zelfs gaan krimpen. In de grondstoffenmarkt zien we de prijzen al in rap tempo dalen. Koersen van oliebedrijven als Shell staan behoorlijk onder druk hierdoor. Centrale bankiers hoeven de rente nu minder hard te verhogen, de riscomijdende banken nemen een verkrappende rol over. Dit zal gek genoeg rust in de markt brengen.
Ankerpunten
Na een moeilijk beleggingsjaar zijn de zorgen dus zeker niet voorbij, maar worden we na een zwaar 2022 wel bevestigd in de ankerpunten van ons beleggingsbeleid:
- We beleggen niet in Westerse bankaandelen omdat we de risico\’s niet kunnen inschatten maar wel weten dat de aandeelhouders altijd de klos zijn.
- We mijden mijnbouw en oliebedrijven om diverse redenen maar ook omdat ze zelf geen grip hebben op de belangrijkste component van hun business: de prijs van de grondstof
- Een sterke balans, goede kasstroom én een product met marktmacht is cruciaal
Lehman 2.0
Wat er op de korte termijn gaat gebeuren is moeilijk te voorspellen, maar de lessen uit 2008 zijn nu een waardevol goed. Van 2010 tot 2013 had de economie het zwaar, maar liet de beurs al herstel zien. Beleggers kunnen die periode als leidraad nemen.
